گاهی نفخ مشکلی جدی است

این روزها شیوع ابتلا به مشکل نفخ به طور قابل توجهی افزایش یافته است. برنامه غذایی نامناسب، فعالیت بدنی کم، تغییرات هورمونی، استرس و ده ها علت دیگر دست به دست هم داده اند و این مشکل را به یکی از شایع ترین بیماری های گوارشی تبدیل کرده اند. اما مساله آنجاست که گاهی اوقات مشکل از یک بیماری گوارشی ساده فراتر می رود.

آروغ و یا همان خروج باد از گلو یکی از توانایی های انسان هاست که در نظر اول ممکن است امری ناخوشایند باشد. علت اصلی خروج باد از گلو، کشیده شدن دیواره های معده به دلیل تجمع هواست.

در بیشتر موارد بلع هوا و انبساط معدی ناشی از آن باعث ناراحتی های شکمی متعددی خواهد شد و باد گلو راهی برای رهایی از این مشکلات است.

حتما دقت کرده اید مادرانی که نوزاد شیرخوار دارند، به زدن بادگلوی کودک خود بعد از شیردهی توجه خاصی دارند، چرا که در صورت عدم خروج این هوا دل درد و نفخ کودک را اذیت خواهد کرد.

شایع ترین دلیل بلع حجم بالای هوا غذا خوردن و آن هم غذاخوردن در حجم بالا و به طور سریع است. البته جویدن آدامس، نفس کشیدن با دهان باز، استرس و نوشیدنی های قندی هم نقش مهمی را بر عهده دارند.

عفونت‌های روده‌ای از دیگر عوامل ایجاد نفخ هستند. رشد بیش از حد باکتری‌ها در داخل روده و برخی بیماری‌ های انگلی و همچنین وجود میکروب هلیکوباکترپیلوری که خود عاملی برای زخم معده است، می‌تواند باعث ایجاد نفخ شود.

علاوه بر بلع هوا، اختلال در هضم غذاها، عدم ‌تحمل قند لاکتوز و یبوست نیز ایجاد نفخ می‌کنند. در یبوست اختلال در حرکات روده و کند بودن آن باعث تجمع گاز شده و اختلال در دفع گاز باعث ایجاد درد و ناراحتی و نفخ در روده می‌شود. در برخی موارد ممکن است، میزان گازی که در افراد طبیعی ایجاد مشکل نمی‌ کند در برخی دیگر ایجاد ناراحتی کند.

نفخ بیشتر در زنان بروز می ‌کند و می‌تواند یکی از علائم طبیعی قاعدگی باشد که علت آن هم تغییر در سطح هورمون‌های بدن و افزایش احتباس آب و نمک در بافت‌های بدن، پیش از قاعدگی است.

بنابراین علل و علائم نفخ در افراد مختلف متفاوت است. در برخی ها علائم نفخ به صورت افزایش بادگلو ظاهر می شود، در برخی به صورت تجمع شدید گاز در شکم. برخی افراد هم علامت نفخ به صورت احساس کشیدگی و فشار در شکم گزارش می کنند.

اما مساله آنجاست که گاهی نفخ، علتی بسیار جدی تر از بلع هوا و مشکلات گوارشی دارد. و در این شرایط مراجعه هرچه سریع تر به پزشک و پیگیری درمان امری ضروری خواهد بود.

بنابراین شناخت علائم و نشانه های اینگونه بیماری ها، برای رسیدن به تشخیص و درمان سریع امری ضروری خواهد بود.

نشانه های خطرناک همراه نفخ

آسیت

آسیت و یا همان تجمع غیرطبیعی آب و مایعات در شکم و لگن یکی دیگر از عوامل ایجاد کننده نفخ است. در این شرایط بر خلاف مورد قبل فرد دچار افزایش وزن شده و اندازه دور کم او نیز بیشتر خواهد شد. آسیت معمولا از بیماری کبدی ناشی می شود. اما در 10 درصد موارد نیز وجود یک سرطان، علت ایجاد آسیت است. در موارد شدید، آسیت می تواند ظاهر یک خانم باردار چند ماهه را به فرد بدهد.

در مواردی که فرد علائم نفخ، یرقان و زردی پوست و چشم ها را همراه با هم تجربه می کند، احتمال ابتلا به سرطان کبد وجود خواهد داشت. البته این علائم در بیماری های کبدی خوش خیم مانند هپاتیت هم دیده می شود.

کاهش وزن

کاهش وزن یکی از علامت های خطرناک و قابل توجه در صورت همراهی با نفخ است. اگر شما فردی هستید که بدون اعمال هیچ تغییری در برنامه غذایی و یا فعالیت بدنی تان، بیش از 1 تا 2 کیلو وزن کم کرده اید، در حالی که مدتی است مشکل نفخ هم دارید، این می تواند نگران کننده باشد. مخصوصا زمانی که این کاهش وزن چیزی حدود 10 درصد وزن شما یا بیشتر باشد.

علت کاهش وزن در این وضعیت می تواند به وجود تومورهایی در روده بازگردد که با اعمال فشار به دیواره های روده باعث احساس سیری زودرس می شوند. در این شرایط فرد با خوردن حجم کمی از غذا سیر می شود.

خیلی وقت ها ترکیبات ترشح شده از این تومورها با کاهش اشتها تمایل فرد به غذا خوردن را به طور قابل توجهی کاهش می دهند.

درد شکمی شدید

درد شکمی شدید و نفخی که به یکباره ایجاد شود، مخصوصا زمانی که با تهوع و استفراغ نیز همراه باشد، می تواند نشانه ای از انسداد روده ای ناشی از زخم و یا تومور باشد. در این شرایط مراجعه هرچه سریع تر به پزشک و پیگیری درمان برای پیشگیری از عوارض خطرناک تری مانند سوراخ شدن روده و حتی مرگ ضروری خواهد بود. این انسداد به شدت دردناک است و شدت آن با غذاخوردن بیشتر خواهد شد.

وجود خون در مدفوع و یا خونریزی از واژن

مدفوع خونی و یا خونریزی واژن که مربوط به قاعدگی نیست می تواند ارتباطی با نفخ های شدید داشته باشد. خوشبختانه شایع ترین دلایل اینگونه خونریزی ها بیماری هایی مانند هموروئید، اختلالات قاعدگی، فیبروم های رحمی و یا سایر مشکلات زنانگی است. اما گاهی اوقات نیز ارتباطی بین این علائم و سرطان های متعدد از جمله سرطان کولون و سرطان رحم وجود خواهد داشت.

تب

تبی که همراه با نفخ تظاهر کند، معمولا نشانه وجود یک عفونت و التهاب خواهد بود. اگر این وضعیت با افزایش تعداد گلبول های سفید خون همراه شود، شرایط جدی تر است و لازم است درمان هرچه سریع تر انجام شود. عفونت های ادراری و عفونت های گوارشی شایع ترین بیماری ها در این شرایط اند.

بنابراین اگرچه مشکل نفخ در اغلب موارد مشکلی ساده است، اما در موارد محدودی می‌تواند علامتی از یک بیماری خطرناک باشد.

وجود تومورهای گوارشی، ابتلا به سندرم روده تحریک‌ پذیر، بیماری سلیاک، سیروز کبدی، انسداد روده، آپاندیسیت، سنگ کیسه صفرا، سرطان معده و یا حتی بیماری های غیر گوارشی مانند بسیاری از مشکلات ناشی از دیابت، بیماری‌های تیروئیدی و بیماری‌های التهابی روده می توانند در ابتدا به صورت نفخ شدید خود را نشان دهند و شناخت این علائم و بیماری ها قطعا در پیگیری و درمان هرچه سریع تر آنها ارزش بسیاری خواهد داشت.

الهه گودرزی

بخش سلامت تبیان