جهان مدرن

بزرگ ‌بودن نپتون علیرغم فاصله زیادش با خورشید، در کنار تشعشعات گرمایی آن و مدار عجیب و غریب قمرش، ‌این فرضیه را به ذهن دانشمندان آورده که شاید نپتون سیاره اصلی را بلعیده و قمر آن را از آن خود کرده است

به نظر می‌رسد که سیاره نپتون،‌ یک ابرزمین (یک سیاره در حال گردش به دور خورشید که بین 2 تا 10 برابر زمین است) را بلعیده است و قمر آن را هم از آن خود ساخته است. این پدیده می‌تواند دلیل انتشار گرما از سیاره یخ زده نپتون و نیز مدار عجیب و غریب قمر آن، تریتون را روشن کند.

تا همین اواخر، نپتون یک معما بود. غباری که منشا تشکیل آن بوده است، به احتمال زیاد از خورشید جدا شده بوده است. با داشتن موادی بسیار کمیاب، همیشه سوال این بوده که چه طور نپتون و اورانوس،‌ دورترین سیاره‌های منظومه شمسی نسبت به خورشید،‌ این همه بزرگ هستند.

اما اگر آن‌ها زمانی تشکیل شده باشند که خیلی به خورشید نزدیک‌تر بوده‌اند چه؟ در سال 2005/ 1384 گروهی از دانشمندان پیشنهاد کردند که شاید در یک تحول اولیه،‌ سیاره‌های بزرگ در منظومه شمسی تغییر مکان داده باشند. بر اساس فرضیه آن‌ها،‌ اورانوس و نپتون در نزدیکی خورشید شکل گرفته‌اند و بعد با تعویض جا به مرور،‌ به دورتر منتقل شده‌اند.

بر اساس محاسبات استیون دش در سال 2008/ 1387، ‌در صورت درست بودن این فرضیه،‌ این سیاره‌ها باید در محل تولد خود آن قدر مواد به جای می‌گذاشتند که به اندازه تشکیل سیاره‌ای با حجم دو برابر زمین باشد.

به گزارش نیوساینتیست، حالا دش و همکارش سیمون پورتر می‌گویند که قمر عجیب نپتون،‌ تریتون،‌ احتمالا زمانی به دور ابرزمین خود می‌گشته است. تریتون از پلوتو بزرگ‌تر است و در جهت مخالف گردش نپتون، روی مدار خود می‌چرخد. این مسئله می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که تریتون قمر اصلی نپتون نیست.

برای این که نپتون، تریتون را تصاحب کرده باشد،‌ باید سرعت قمر بسیار پایین آمده باشد. یک احتمال این است که تریتون جفتی داشته که بیشتر انرژی جنبشی خود را به آن انتقال داده است. در سال 2006/ 1385 پژوهشگران بحثی را عنوان کردند که بر آن اساس، تریتون با جسم دیگری در ابعاد خود جفت بوده که بعد از پیوستنش به نپتون، به درون فضا پرتاب شده است.

اما اگر جفت سابق تریتون، یک ابرزمین بوده باشد، به دلیل حجم بزرگ‌تر و قابلیت گرفتن انرژی جنبشی بیشتر، به تریتون امکان بیشتری برای کند شدن می‌داده است. به اعتقاد دش، ‌این فرضیه به نظر عملی‌تر می‌رسد.

احتمال دارد نپتون ابرزمین تریتون را بلعیده باشد. گرمای به جا مانده از این برخورد،‌ ممکن است توضیح مناسبی برای تشعشعات گرمایی نپتون در مقایسه با اورانوس باشد. چرا که این دو سیاره از نظر حجم و ترکیبات بسیار به هم شبیه‌اند.

با این حال، داگلاس همیلتون، یکی از محققین طرح پیشنهادی سال 2006/ 1385 معتقد است که اوایل تشکیل منظومه شمسی،‌ اجرام کوچک در آن فراوان بودند و بعد جابه‌جایی اجرام بزرگ‌تر باعث پراکنده شدن آن‌ها شده است. به نظر وی، احتمال این که نپتون قمر فعلی خودش را از یکی از این اجرام کوچک و متداول جدا کرده باشد، خیلی بیشتر از آن است که یک ابرزمین نادر را بلعیده باشد.

برای تایید هر یک از این فرضیه‌ها هنوز به مطالعات بیشتری نیاز است.