تصاویری قدیمی از تهران

تهران قدیم با تهران امروز تفاوت های بسیاری دارد. گوشه ای از چهره تاریخی تهران را در عکس های زیر ببینید

ساختمان وزارت جنگ

نمای قدیمی از ساختمان پست و تلگراف

مسجد سپهسالار

نمایی قدیمی از میدان امام خمینی (توپخانه) و بانك امپریال

نمایی قدیمی از دروازه باغ ملی تهران

نمایی قدیمی از بانك تجارت (بانك امپریال) میدان امام خمینی (توپخانه) در تهران

نمایی از ساختمان شهرداری در میدان امام خمینی (توپخانه)

سر در باغ ملی در سال 1310

نمایی از میدان امام خمینی (توپخانه) در دهه بیست

خیابان انقلاب (شاهرضا) قبل از سال 1315

بلوار كشاورز (الیزابت) در سال 1340

ساختمان مخابرات در میدان امام خمینی (توپخانه) حدود سال 1315

نمای شمالی میدان امام خمینی (توپخانه) ، ساختمان شهرداری و ابتدای خیابان لاله‌زار در سال 1320

مجسمه ملك المتكلمین از سران نهضت مشروطه در میدان حسن‌آباد تهران در سال 1336

بنیانگذار سلسله قاجار

قاجار بخش وسیعی از صفحات تاریخ سیاسی اجتماعی ایران را به خود اختصاص داده است. زندگینامه بنیانگذار این سلسله پادشاهی؛ یعنی آغا محمدخانٰ موضوعی است که در این نوشتار بدان پرداخته شده است.

خاندان و تولد

آغا محمد خان فرزند محمد حسن خان قاجار است که در 27 محرم 1155 ق(27 خرداد ماه 1121 ش و 17 ژوئن 1742 م )در اشرف مازندران متولد شد. جد وی فتحعلی خان بود که از سرداران سپاه تهماسب دوم صفوی بود و در گرگان حکومت می کرد. او پس از انقراض صوفیه و حمله افاغنه، داعیه حکومت داشت که در سال 1138ق توسط نادرشاه افشار در مشهد کشته شد و حکومت افشاریه ایجاد گشت.

بعد از انقراض افشاریه بود که باز خاندان قجر برای رسیدن به حکومت تلاش نمود و محمدحسن با کریم خان زند در افتاد و در طی یک سلسله درگیری ها عاقبت خان قجر شکست خورد و سر از تنش جدا گشت و پسرانش از جمله آغا محمد خان به اسارت زندیه افتادند. کریم خان حیله ای به کار می برد و از هر قوم و طایفه ای که می دانست میتوانند علیه او قیام کنند چند تن را در اسارات نگه می داشت و با آنها خوش رفتاری می کرد و بدین وسیله خطر آن طایفه را خنثی می کرد. آغا محمد خان نیز در واقع گروگان خان زند از ایل قجر بود. وی را مدتی در تهران و دامغان نگه داشت و سپس به شیراز بردند.

علت بردن او به شیراز این بود که کریم خان حکومت دامغان را به برادر آغا محمد خان یعنی حسینقلی خان داده بود ولی وقتی شروع به تمرد نمود و در 1181ق کشته شد و بدینوسیله آغا محمد خان در محدودیت بیشتری قرار گرفت.

آقا محمدخان شیراز اجازه داشت برای شکار به اطراف نیز برود ولی حق خروج از آن نواحی را نداشت. او به واسطه خدیجه، عمه خویش از اندرونی کاخ شاهی مطلع می گشت و در اواسط صفر 1193 ق وقتی مطلع شد کریم خان در شرف مرگ است، به بهانه شکار از محبس بیرون رفت و پس از 16 سال اسارت شیراز را به قصد شمال ایران ترک نمود. در ورامین مدعی شاهی شد و به استرآباد رفت. در میانه راه مقداری ازمحموله های مالیاتی را غارت کرد و ضبط نمود. از همراهانش در این گریز علاوه بر دو برادرش جعفرقلی خان و مهدی قلی خان، باید از برادرزاده اش باباخان (فتحعلی شاه بعدی) نام برد.

در آن منطقه با کمک ترکمن ها و افرادی از ایل قاجار داعیه حکومت نمود و در یک سلسله نزاع ها توانست استرآباد و مازندران را به تصرف در آورد و از این روی در سال 1195ق در ساری تاج شاهی بر سر نهاد. بعدها نواحی کرمانشاه، کردستان و آذربایجان را نیز به حکومتش ملحق کرد و این همه در زمان تزلزل حکومت زندیه بود.

ولی لطفعلی خان زند به شاهی رسید و تقابل این دو شاه زند و قجر به مدت 15 سال از پر حادثه ترین ادوار زندگی آغا محمد خان است. جنگ های متعددی بین این دو در نواحی جنوبی و مرکزی ایران در گرفت تا اینکه عاقبت آغا محمد خان توانست شیراز را که مقر حکومت لطفعلی خان بود تسخیر کند و شاه زند به کرمان گریخت. آغا محمدخان به سمت کرمان رفت و پس از یک سلسله درگیری در کرمان و بم و خیانت برخی ها به شاه زند، عاقبت باعث برافتادن سلسله زندیه شد و حکومت قاجار را رسما ایجاد نمود.

فاجعه تاریخی کرمان

مردم کرمان چندبار گرفتار حملات دشمنانه متجاوزان و قتل‌عام قرار گرفته‌اند که آخرین بار آن توسط آغا محمدخان قاجار در سال 1209 هجری قمری صورت گرفت. ماجرا به براندازی دودمان زندیه و پیدایش دودمان پادشاهی قاجار مربوط می‌شود. در حقیقت مردم این سامان قربانی کشمکش و نبرد سرنوشت ساز دو قدرت داخلی یعنی لطفعلی خان زند آخرین بازمانده پادشاهی زند و آغا محمد خان قاجار بنیانگذار سلسله قاجار شدند.

آغا محمد خان در سال 1206 هجری قمری در عمارت کلاه فرنگی شیراز به تخت نشست. طی دو سال بعد میان این لطفعلی خان و آغا محمد خان نبردهای پراکنده یی رخ داد تا لطفعلی خان سرانجام در 1208 بر کرمان مسلط شد. این خبر آغامحمدخان را برانگیخت که کار وی را یکسره کند. لذا در تابستان همان سال وی با لشکری مجهز به کرمان حمله برد و با شکست لطفعلی خان کرمان را تسخیرکرد و به کشتار و قتل‌عام مردم آن دیار پرداخت. بسیاری از مردم را کور کرد و عده زیادی را به طرز فجیعی به قتل رساند. گفته‌اند او دستور داد تپه‌ای از چشمان مردم بسازند.

عده‌ای، تعداد کورشده‌ها را 20 هزار و بعضی دیگر 70 هزار نفر ذکر کرده‌اند. او سربازانش را آزاد گذاشت که هر بلایی می‌خواهند بر سر مردم درآورند. لطفعلی خان نیز که به بم گریخته بود توسط حاکم آنجا دستگیر و تسلیم آغا محمد خان شد. به دستور وی ابتدا لطفعلی خان را کور کرده و سپس به طرز فجیعی به قتل رساندند.

تاج گذاری

آغا محمد خان اگر چه در چند زمان خود را شاه خوانده بود، ولی رسما در رمضان 1210ق در دشت مغان، محل تاجگذاری نادرشاه، تاج گذاری کرد و بعدها در اردبیل مقر سابق صفویه حمایل بست و گویی می خواست بگوید جانشین تمام حکومت های سابق است. از این زمان به بعد بود که تهران به عنوان پایتخت و مرکز ایران شناخته شد.

حمله به تفلیس

آغا محمد خان قاجار در دو نوبت به قفقاز و مناطق شمال غربی ایران آن روز لشکر کشید. در نوبت دوم موفق به گشودن شهر شد و فجایعی را که در کرمان سپاهیان او مرتکب شده بودند در تفلیس نیز مرتکب شدند. علت حمله وی به نواحی قفقاز این بود که «هراکلیوس» حاکم گرجستان خود را به روس ها فروخته بود و بلاد تحت حاکمیت خود را تحت الحمایه روس ها قرار داده بود. ولی آغا محمد خان عقیده داشت که آن نواحی جزو خاک ایران است. او دو بار به قفقاز لشکر کشید و اولین آن در سال 1209ق بود.

حمله به سمت شرق

مشهد محل حکومت «شاهرخ میرزا» فرزند نادر شاه افشار بود و با اینکه افشاریه منقرض شده بود، ولی این پیرمرد درمانده کماکان حاکم این منطقه بود. آغا محمد خان در هجومی که به مشهد آورد، پس از نزاعی کوتاه با ترکمن ها و غارت اموالشان، به مشهد رفته و بقایای افشاریان را اسیر کرد و به حدی شاهرخ فرتوت را شکنجه داد، تا نشانی جواهرات نادر را به وی بدهد و وقتی به آنها دست یافت خود را بر روی آنها می غلطاند. شاه قجر، شاهرخ را کشت و «نادر میرزا»، فرزند شاهرخ را که به هرات گریخته بود، تحت تعقیب قرار داد. آقا محمدخان به بخارا نیز رفته و روس ها را از آنجا بیرون نمود.

کشته شدن

روس ها در زمانی به برخی مناطق قفقاز حمله کرده بودند ولی همواره از شاه قجر واهمه داشتند. آغا محمد خان برای بیرون راندن آنها برای بار دوم عازم قفقاز شد، ولی در همان اوان تزار روس کشته شد و روسیان از قفقاز دور شدند. آغا محمد خان که از شادی در پوست خود نمی گنجید تصمیم گرفت شهر شوشی(شوشا) را که در هجوم نخستین موفق به فتح آن نشده بود، فتح کند. شهر با اندک مقاومتی سقوط کرد ولی در این زمان بر اثر حادثه ای ساده که یک نگهبان یا آشپز مقداری از باقی مانده خربزه یا غذای شاه را خورده بود شاه حکم به قتل او داد و همین باعث شد متهمان برای نجات جان خود جان شاه را بستانند.

یعنی در بامداد 21 ذی الحجه1211 ق(27 اردیبهشت 1177 ش و 17 مه 1798 م) «صادق کُرد شقاقی» و دو تن از همراهانش آغا محمد خان را به قتل رساندند. آغا محمدخان را در شوشا دفن کردند و بعدها وی را به رسم معهود آن عصر به عتبات برده و در نجف دفن کردند.

مالیات در دوره ایلخانان مغول

دوره حکومت ایلخانان که حدود یک قرن به طول انجامید باعث تغییرات اقتصادی در ایران شد.

هرج و مرج ناشی از سقوط خوارزمشاهیان و حضور اسماعیلیان در ایران و دسته‌بندی‌های مذهبی در کنار حمله مغول که روحانیون در این حوادث بی‌تأثیر نبودند باعث سرخوردگی مردم شده، گرایش به تصوف فزونی گرفت به حدی که املاک و موقوفات و صدقات زیادی به شیوخ صوفیه اهدا می‌شد. ایلخانان مغول به همراهی دست نشاندگان و سرسپردگان محلی خود با رفتار سبعانه زارعین و روستائیان و صنعتگران را با اخذ باجها و خراجها ، قبچور و جزیه ، اخراجات ، علقه و تغار، طرح و تمغا و سایر شیوه های وصول رنگارنگ ظالمانه مالیات از هستی ساقط می کردند و مردم را به خاک سیاه می نشاندند . زارعین دسته دسته خانه و کاشانه خود را ترک کرده وبه کوهستانها می گریختند.  بنابراین قسمت اعظم اراضی غیر مزروع مانده و مبالغ به دشواری وصول می شد و گرد می آمد . مغولان برای تهی نماندن خزانه خود به فکر گرفتن مالیات افتادند.

انواع مالیات

در دوران حاکمیت ایلخانان مغول علاوه بر مالیاتهای متعددی که از مردم گرفته می شد و شمار آن ز سی نوع افزون بود .

نوعی مالیات بنام برات رایج بود که به شاهزادگان و سران ایلخان تسلیم می شد .و به دارنده آن حق داده می شد که مواجب و مستمری خود را از فلان  ده یا بهمان ولایت وصول کند .

طرح نوعی مالیات بود که تجار و صنعتگران مجبور بودند محصولات خود را به بهای پائین تر از بازار به خزانه دولت تسلیم کنند و در مقابل اجناسی را که دولت از مردم بعنوان خراج گرفته بود، به چند برابر قیمت خریداری کنند .

باج نوعی حقوق گمرکی بود که برای نقل و انتقال کالا از نقطه ای به نقطه دیگر پرداخت می شد . 

تمغا نوعی مالیات بود که از تجار عمده فروش یا خرده فروش اخذ می شد . و حتی از آذوقه و هیزم  که روستائیان به شهر ها وارد می کردند گرفته می شد .

مقاطعه نوعی جمع آوری مالیات از رعایایی بود که در اراضی دیوانی ساکن بودند و وصول آن به فئو دالها و تجار بزرگ واگذار می شد .خراج  مالیات اصلی بود که بصورت جنس بعنوان سهمی از محصول یا حاصل زمین وصول می شد .در اراضی نزدیک شهر ها خراج بصورت نقدی در یافت می شد . میزان خراج گاه چنان سنگین بود که  رعایا از هستی ساقط میشدند ، زمین و خانه خود را رها کرده ، به کوهها می گریختند .

قبچور نوعی مالیات بود که از چادر نشینان گرفته می شد، به نسبت دامها و چادر ها .

جزیه علاوه بر زردشتیان و مسیحیان و ارمنی ها،گاه از مسلمانان نیز در زمان حکومت ایلخانان مغول اخذ می شد . اخراجات عوارض گوناگون نقدی و جنسی بود که به مناسبت ها ی مختلف ، از روستائیان و صنعتگران  شهری بصورت نقدی و جنسی گرفته می شد و به صرف  آراستن دستگاه امیران و لشگریان و ماموران عالی مقام می رسید. علفه و تغار  نوعی مالیات بود که روستائیان هنگام عبور لشگریان باید بصورت علوفه و خوراک دام تقدیم آنها می کردند .

نزول اجلال نوعی دیگر از مالیات بود که روستائیان یا اهل محلی به هنگام نزول اجلال شخصیت های مغولی بایستی انجام می دادند . بدین معنی مغولان به هر شهر یا دهکده ای که قدم می گذاشتند ، اهالی موظف بودند کمرخدمت به آنان را ببندند . نزول کنندگان خدم و حشم خود را در خانه های مردم جا می دادند ، منازل را اشغال می کردند ، قوت یک سال اهل خانه را در یک شب مصرف می کردند . پس از مغولان این رسم نامیمون تا قرنها تا اواخر عصر قاجار بین فرمانروایان رایج بود .

جمع آوری مالیات

وصول مالیات توسط عمال دولت و حکام ولایت صورت می‏گرفت.

البته بسیاری از علماء، مشایخ و ترخانان که مقربان خاص دربار ایلخان بودند، غالباً از پرداخت معاف می‏شدند.

اما حکام ولایات گه گاه بیش از حد مقرر مالیات وصول کرده و یا قسمتی از دریافتیها را در دفاتر ثبت نمی‏کردند.

با این حال مظالمی که در این زمینه در حق رعایا می‏رفت، حتی با اثبات خیانت عامل و عمال حکومت، جبران نمی‏شد و مازاد وصول شده هرگز به صاحب آن مسترد نمی‏گشت.

در مواردی که مالیات به صورت جنسی گرفته می‏شد، مازاد بر نیاز خزانه را به مزایده می‏گذاشتند و البته برای آن بهایی بسیار گزاف می‏طلبیدند و چون به فروش نمی‏رفت، آن را بین کسبه و محترفه تقسیم و به زور و اجبار می‏فروختند.

این شیوه هم نوعی ساده بود که به صورتهای مختلف بر عهده محترفه، یا روستاییان قرار می‏گرفت و شکایت آنها نیز هرگز به جایی نمی‏رسید.

قوانین یاسای غازان برای گرفتن مالیات

غازان خان ایلخان مغول که پادشاهی لایق و مقتدر بود، پس از جلوس بر تخت، یاسای چنگیزی را که رو به فراموشی می‏رفت بار دیگر احیاء نمود و با افزودن قوانینی تازه آن را به عنوان یاسای غازانی ، ملاک عمل کارگزاران قرار داد.

برخی از کلیات مفاد این یاسا به شرح زیر است :

1 - اصلاح وضع آشفته مالیاتی و بخشودگی دو سال مالیات. مطابق این بند کارگزاران نمی‏بایست تا دو سال از رعایا مالیات بستانند.

2 -رباخواری و بهره بردن از پول به کلی ممنوع می‏شد.

3-به منظور آبادانی اراضی، از بودجه دولت و مالیات گرفته شده، مبلغی را برای خرید بذر و مصارف زراعت در اختیار کشاورزان قرار داده، سال بعد و پس از برداشت محصول عین آن را مطالبه می‏کردند، وام بدون بهره .

4- راههای کشور را از دستبرد راهزنان ایمن کرد و راهدارانی برای آن گماشت و مقرر ساخت چنان چه اموالی به سرقت رود، راهداران ملزم به پرداخت و جبران زیان مالباخته شوند.

5- پیش از غازان خان، ملازمان سلطان به هر شهر و دیاری که می‏رسیدند، برای تأمین مخارج خود از اهالی به زور مبلغی می‏گرفتند و به میل خود در اموال مردم و رعایا تصرف می‏کردند. غازان دستور داد تا در شهرها اعلام کنند که هیچ کس حق ندارد دیناری به اسم رسم ( مالیات ) به فرستادگان و ملازمان حکومت بپردازد و اگر مأموری به زور چیزی از فردی مطالبه می‏کرد، وی را به شدت کیفر می‏داد.

مصرف داروها را در ماه رمضان تغییر ندهید

در این ماه تغییرات بسیار زیادی در فرآیندهای فیزیولوژیک بدن رخ می دهد که این امر تاثیرات زیادی بر روی وضعیت بیماری و دارودرمانی افراد می گذارد.

هر ساله در ماه مبارک رمضان عده ای از مسلمانان که به تهذیب روح و جسم خود می اندیشند، روزه می گیرند، اما در این بین افرادی هم هستند که از نعمت سلامتی کامل بی بهره اند و با این حال خواهان شرکت در این ضیافت الهی هستند.

این افراد که عموما در حال مصرف دارو برای بهبود وضعیت بیماری خود هستند، برای گرفتن روزه با مشکل مواجه می شوند.

برای کمک به روزه دارانی که با این مشکل مواجه هستند، به سراغ چند تن از متخصصین رفته ایم و از نظرات آنها برای استفاده شما عزیزان مدد جسته ایم.

دکتر سید بهادر میررحیمی در خصوص تغییر خودسرانه مصرف داروها در ایام روزه داری هشدار داده و می گوید:

«در این ماه تغییرات بسیار زیادی در فرآیندهای فیزیولوژیک بدن رخ می دهد که این امر تاثیرات زیادی بر روی وضعیت بیماری و دارودرمانی افراد می گذارد.

در کشور ما به علت وجود آداب و سنن متنوع و شرایط آب و هوایی مختلف تعیین دقیق عادت های غذایی و الگوهای خواب و بیداری کار مشکلی می باشد، ولی به صورت عام در ماه رمضان دو وعده غذایی اصلی در موقع سحر و افطار خورده می شود.

در برخی خانواده ها یک وعده شام مجزا هم خورده می شود. در اکثر خانواده های ایرانی وعده سحر قبل از اذان صبح و در مواردی قبل از خواب شب میل می شود.

وعده های غذایی ماه رمضان اکثرا حاوی مقادیر بالایی کربوهیدرات و چربی است و در وعده های حجیم خورده می شود که می تواند تاثیرات شدیدی بر متابولیسم داروها بگذارد.

همچنین تغییرات فیزیولوژیک حاصل از این تغییرات در روش زندگی می تواند بر وخامت بیماری های مزمن مانند دیابت، زخم معده، نارسایی کلیه و فشار خون اثرگذار باشد.

مرکز اطلاع رسانی دارو و سموم با توجه به رسالت خود در راستای ارتقای سطح سلامت جامعه می تواند با توصیه های ساده، اما کارآمد در زمینه مصرف داروها و شرایط بیمارهای مزمن به مومنین و مومنات در ماه مبارک، علاوه بر برخوردار شدن از اجر معنوی باعث کاهش هزینه های درمان و افزایش سطح سلامت فرد و جامعه گردد.

در دین مقدس اسلام شرایط خاصی برای افراد بیمار و ناتوان در نظر گرفته شده است. در این میان بسیاری از بیماران به علت اعتقادات عمیق و ایمان قلبی، آرزوی فیض بردن از این ضیافت الهی را دارند.

همچنین در مطالعات انجام شده نشان داده بسیاری از افرادی که شرع به آنها اجازه می دهد روزه خود را به زمان دیگری موکول کنند به این امر تمایلی ندارند و می خواهند همراه با اعضای خانواده خود در این ضیافت الهی شرکت کنند و مایل به عدم همراهی با خواهران و برادران دینی خود نیستند.

گرفتن روزه برای این افراد بدون مشورت با پزشک معالج می تواند تبعاتی را در پی داشته باشد که به سادگی می توان از آن پیشگیری کرد.

طبق تحقیقات انجام شده در سایر کشورهای مسلمان، حدود 58 درصد بیماران در ماه مبارک اقدام به تغییر خودسرانه برنامه دارویی خود می کنند که از آنها 43 درصد اقدام به قطع درمان کردند، 10 درصد تغییر ساعت مصرف را در پیش گرفتند و 5 درصد باقیمانده تمام داروهای خود را به صورت یک وعده در روز مصرف کردند.

تمامی این اقدامات می تواند شدیدا وضعیت بیماران را مورد تهدید قرار دهد. در صورتی که با تنظیم برنامه دارویی می توان به اکثر این بیماران کمک کرد تا ضمن حفظ سلامتی، از این ضیافت الهی هم فیض ببرند.»

بیماران دیابتی

دکتر اسدالله رجب، رئیس انجمن دیابت ایران نیز در خصوص بیماران دیابتی که انسولین مصرف می کنند گفت :

«توصیه می شود کسانی که انسولین درمانی می شوند روزه نگیرند، چرا که اولا وقتی کسی انسولین درمانی می شود، باید به دفعات در طول روز انسولین دریافت کند. دوم این که به دفعات هم باید غذا میل کند، در نتیجه نمی تواند روزه بگیرد.

اما در موارد خاص، بعضی بیماران دیابتی شرایط گرفتن روزه را پیدا می کنند. اول اینکه باید قندشان در حد طبیعی کنترل شده باشد، یعنی از چند ماه قبل از ماه مبارک رمضان به دفعات روزه بگیرند و مشاهده کنند که قندشان را می توانند کنترل کنند و اختلالی در قندشان به وجود نمی آید.

ثانیا کسانی که با یک بار در روز تزریق انسولین، قندشان در حد طبیعی کنترل می شود، حد طبیعی یعنی باید قبل از وعده های غذایی قندشان بین 70 تا 130 باشد و دو ساعت بعد از غذا باید زیر 180 باشد.

بنابراین کسانی که انسولین را به دفعات در روز تزریق می کنند، توصیه می شود که روزه نگیرند و کسانی که در موارد خاص به طور مداوم قند خونش در حالت طبیعی باشد و در طول روز فقط یک بار تزریق کند می توانند روزه بگیرد که این مورد هم استثتاء است.

تقریبا 99 درصد افرادی که انسولین درمانی می کنند، حداقل در روز دو بار تزریق دارند. به هر حال باید با پزشکشان هم در این زمینه مشورت کنند.»

بیماران مبتلا به آسم

دکتر مهدویانی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و عضو انجمن آسم و آلرژی و فوق تخصص آلرژی- آسم- ایمونولوژی در خصوص روزه داری بیماران مبتلا به آسم اظهار داشت :

«بیماران تحت درمان ممانعتی برای گرفتن روزه ندارند، منتها حتما باید تحت نظر پزشکشان باشند و پزشک باید تصمیم بگیرد که آیا روزه برای آنها ضرر دارد یا خیر.

به طور کلی داروهای آسم دو دسته هستند. دسته اول داروهایی که در مواقع خاص استفاده می شوند و دسته دوم داروهایی هستند که در طولانی مدت به کار برده می شوند. داروی طولانی مدت، اساس درمان بیماری آسم است که داروی کنترل کننده نامیده می شود.

در راس داروهای کنترل کننده، اسپری های استنشاقی قرار دارند. معمولا این اسپری ها در فواصل 12 ساعته یا حتی روزانه استفاده می شود، بنابراین می توانیم به بیمار بگوییم که اگر نیاز به این دارو دارند، در فواصل 12 ساعته استفاده کنند؛ مثلا در هنگام افطار و سحر استفاده کنند که از این لحاظ هیچ منافاتی با روزه داری مریض ندارد.

بعضی از داروها که به صورت خوراکی استفاده می شوند، مثل ترکیبات آنتی هیستامین، آن هم اتفاقا با توجه به داروهای جدیدی که در بازار موجود است، به صورت روزانه معمولا تجویز می شود که این هم منافاتی با روزه داری ندارد، اما نوعی دیگر از داروها وقتی مورد استفاده قرار می گیرند که حمله آسم به بیمار دست بدهد که در آن هنگام باید در فواصل زمانی کوتاه مدت، از این داروها استفاده کنند که به هیچ عنوان به این افراد روزه داری توصیه نمی شود. به هر حال باید این بیماران از مشورت پزشک متخصص استفاده کنند.»

بیماران گوارشی

دکتر ناصر خمیسی، فوق تخصص گوارش و عضو انجمن گوارش و کبد ایران هم در خصوص روزه داری بیماران گواراشی گفت:

«ما به افرادی که ناراحتی های گوارشی و کبدی دارند توصیه می کنیم که روزه نگیرند، مثل کسانی که زخم معده داشته باشند و کسانی که بیماری کبدی پیشرفته داشته باشند.

اما کسانی که رفلاکس معده داشته باشند و دردهای معده ای را که ناشی از زخم است احساس کنند، عموما باید با توجه به شرایط شان بررسی شود که آیا می توانند روزه بگیرند یا خیر.

افرادی که هر روز رفلاکس شدید دارند نمی توانند روزه بگیرند، اما افرادی که هفته ای یک بار دچار این عارضه می شوند، می توانند با مصرف دارو مشکل خود را برطرف کنند و روزه بگیرند.

اگر کسی دچار التهاب یا عفونت معده می شود، یا هرچند وقت یک بار دردی در معده احساس می کند، می تواند در حالی که در دوران درمان به سر می برد، روزه هم بگیرد، اما بعضی از ترشحات معده یا رفلاکس های معده که زندگی را مختل می کند، گرفتن روزه باعث وخامت این بیماری می شود.»

بخش سلامت تبیان

با نیش زنبور درمان شوید

زنبوردرمانی یکی از شیوه‌های طبیعی درمان در جهان است که امروزه به دلیل گسترش عوارض جانبی و آثار سوء داروهای شیمیایی به عنوان یکی از شیوه‌های درمانی کم‌خطر و غیرتهاجمی در اروپا و کشورهای آمریکایی شناخته می‌شود.

زنبوردرمانی یکی از شیوه‌های طبیعی درمان در جهان است که از سال‌های بسیار دور در میان مردم یونان و چین متداول بوده و امروزه نیز به دلیل گسترش عوارض جانبی و آثار سوء داروهای شیمیایی به عنوان یکی از شیوه‌های درمانی کم‌خطر و غیرتهاجمی در اروپا و کشورهای آمریکایی شناخته می‌شود.

در این شیوه درمانی که در سال‌های اخیر در کشورمان، نیز رایج شده است، متخصصان زنبوردرمانی از زنبور و فرآورده‌ها و تولیدات آن مانند عسل، ژله رویال، گرده گل و موم برای درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌کنند.

متخصصان زنبوردرمانی موفقیت این شیوه را در درمان بسیاری از بیماری‌ها از قبیل بیماری‌های سیستم عصبی، ام.اس، زونا، روماتیسم، آرتریت و افسردگی به اثبات رسانده‌اند.

این شیوه بی‌شک یکی از راه‌های درمان طبیعی است که بیمار را از مصرف داروهای شیمیایی و شیوه‌های درمانی طب رایج بی‌نیاز می‌کند.

برای آشنایی بیشتر با این شیوه درمانی با دکتر «بهنام کاویانی‌وحید» محقق و پژوهشگر زنبوردرمانی به گفت‌وگو نشستیم تا جزئیات بیشتری را در این زمینه به دست آوریم.

هر بیماری برای زنبوردرمانی مناسب نیست

درمانگران زنبوردرمانی برای ارائه این شیوه درمانی بیمارشان را مورد بررسی قرار می‌دهند و پس از معاینه بیمار و مطمئن شدن از وی ‍ ژگی‌های بدنی او برای پذیرش این شیوه درمانی، دست به کار می‌شوند. این درمانگران علاوه بر معاینه بیمار، شرح حال بیمار را می‌گیرند و درباره تغذیه او، عملکرد دستگاه گوارشی و برنامه ورزشی روزانه وی اطلاعاتی را به دست می آورند و پس از مطلع شدن و مطمئن شدن از عملکرد مناسب دستگاه گوارش و برنامه ورزشی بیمار، برای درمان او با شیوه زنبوردرمانی آماده می شوند. در عین حال آنها به بیمارانشان توصیه می‌کنند بعد از آغاز مراحل درمانی، از قرار گرفتن در محیط‌های استرس‌زا پرهیز کنند.

با نیش زنبور از شر بیماری ها خلاص شوید

درمانگران زنبوردرمانی، متناسب با نوع بیماری افراد از نیش زنبور، سم زنبور یا دیگر فرآورده‌های زنبور عسل استفاده می‌کنند. این درمانگران تحت شرایطی خاص و کنترل شده، با کمک نیش طبیعی زنبور عسل یا تزریق سطحی سم آن، برای درمان بیمار اقدام می‌کنند و سیستم ایمنی بدن او را تحریک کرده و به تنظیم و متعادل سازی عملکرد این سیستم کمک می‌کنند. در حقیقت آنها با کمک سم نیش زنبور به تولید آنتی‌بادی‌هایی در بدن اقدام می‌کنند که می‌تواند توانایی سیستم ایمنی بدن را بالا ببرد.

به این ترتیب، سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سم نیش زنبور و پیشگیری از نفوذ آن در بدن، اقدام به مقابله می‌کند و با تحریک این سیستم، مقابله با دیگر بیماری‌ها و اختلالات موجود در بدن از قبیل بیماری ام.اس قوت می‌گیرد.

زنبوردرمانی؛ ام اس و آرتریت

زنبوردرمانی از جمله شیوه‌های درمانی طب مکمل است که در دهه‌های گذشته راهکارهای قابل تاملی را برای درمان و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به بیماری ام.اس در جهان ارائه کرده است. در سال‌های آغازین دهه 90 طی نامه‌نگاری‌هایی که با یکی از درمانگران زنبوردرمانی با نام «ویلیام اسکات» در ایالات متحده داشتم با جزئیات جالبی درباره شیوه زنبوردرمانی و اثرات مفید آن بر درمان بیماری ام اس آشنا شدم. «اسکات» در نامه‌هایش به این نکته اشاره کرد که زنبوردرمانی شیوه مناسبی برای درمان بیماران مبتلا به آرتریت، استئو آرتریت و ام اس است و می‌تواند نتایج چشمگیری را در روند درمان بیماری ارائه کند. او حتی نتایج برخی تحقیقاتش را در این زمینه ارسال کرد و گفت با کمک زنبوردرمانی حتی می‌تواند دردهای ناشی از بیماری زونا را به حداقل ممکن برساند.

تاثیر زنبورها در تسکین دردهای قاعدگی

در جهان، درمانگران و محققان  زیادی درباره تاثیر زنبوردرمانی برای تسکین و بهبود دردهای قاعدگی و درمان نازایی مطالبی را به رشته تحریر در آورده‌اند و از تاثیر زنبوردرمانی برای بهبود دردهای قاعدگی، درمان نازایی و پیشگیری از بروز یائسگی زودرس صحبت کرده‌اند. آنها اگر چه تحقیقات مدون و وسیعی در زمینه آثار درمانی زنبوردرمانی ارائه ندادند، اما در پروژه‌های درمانی خود به طور تجربی، موفق به درمان و بهبود روند زندگی تعداد زیادی از مبتلایان به ام‌اس و نازایی شده‌اند. بسیاری از این درمانگران بر این باورند که تزریق زیرپوستی سم زنبور، علاوه بر آنکه می‌تواند دردهای ناشی از دوران قاعدگی را تسکین ببخشد، می‌تواند برخی از نازایی‌هایی که به دلیل عدم تخمک‌گذاری یا اختلال در تخمک‌گذاری زنان به وجود می‌آید را درمان کند.

درمان اختلال‌های تنفسی با بره موم

علاوه بر عسل و سم زنبور عسل، فرآورده دیگری از زنبور عسل وجود دارد که از آن با نام «بره موم» یاد می‌کنند. این ماده که خاصیت ضدمیکروبی دارد، می‌تواند در بهبود و درمان بیماری‌های میکروبی و ویروسی از قبیل سرماخوردگی‌ها، برخی از اختلال‌های تنفسی، گلودرد و برخی از عفونت‌ها موثر باشد. این محصول کندوی عسل در درمان بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، گلودرد و ناراحتی‌های تنفسی تجویز می‌شود.

بازسازی اعصاب آسیب‌دیده با سم‌درمانی

در شیوه زنبوردرمانی، درمانگر با کمک سم نیش زنبور که در جلسات درمانی از طریق نیش طبیعی زنبور یا تزریق سطحی سم آن به بیمارش ارائه می‌دهد، به ترمیم و بازسازی غلاف‌های میلین اعصاب که به دلیل بیماری‌ دچار اختلال و اشکال شده، کمک می‌کند. در این حالت سم وارد شده به بدن با تحریک سیستم دفاعی و عصبی بدن به تسریع روند درمانی بیمار کمک می‌کند.

در سال های گذشته بیماری مبتلا به ام اس داشتم که به دلیل پیشروی بیماری علاوه بر از دست دادن قدرت تکلم، دچار ناشنوایی نیز شده بود. او با انتخاب شیوه زنبوردرمانی و دریافت نیش زنبور و تحریک اعصاب و ترمیم غلاف‌های میلین اعصاب آسیب‌دیده، بعد از 5 تا 6 جلسه درمانی توانست توانایی تکلم خود را به دست آورد.

توقف رشد سلول‌های سرطانی

در بدن همه انسان‌ها سیستمی وجود دارد که از آن با عنوان «مرگ برنامه‌ریزی شده سلولی» یاد می‌کنیم. به این ترتیب که سلول‌های بدن، بعد از مدت زمانی مشخص به مرور ضعیف شده و از بین می‌روند و بر اساس برنامه‌ای خاص از بدن دفع می‌شوند. اما اگر روند مرگ برنامه‌ریزی شده سلول‌ها دچار اختلال یا کندی شود، این مسئله موجب ابتلا به سرطان می‌شود.

تحقیقات جدیدی که در این زمینه انجام شده نشان می دهد سم نیش زنبور با تحریک روند مرگ سلول‌ها و حذف به موقع آنها از بدن می تواند در پیشگیری از ابتلا به سرطان‌ها در انسان پیشگیری کند. به این ترتیب با دریافت این سم می‌توان از حذف به موقع سلول‌ها مطمئن شد و احتمال ابتلا به سرطان را به حداقل رساند.

تسریع روند درمان سرطان سینه با زنبوردرمانی

مطالعات مختلفی وجود دارد که در آن به تاثیر زنبوردرمانی در تسریع روند درمان سرطان مجاری سینه اشاره شده است. در این تحقیقات ذکر شده ، زنبوردرمانی شیوه‌ای موفق است که می‌تواند مانع از تکثیر سلول‌های سرطانی در این مجاری شود و به عنوان یک عامل شیمی‌درمانی به بهبود روند درمان در بیمار کمک کند.

این در حالی است که دریافت سم زنبور از طریق نیش زنبور یا تزریق سم این حشره می‌تواند طول عمر برخی از مبتلایان به سرطان به ویژه سرطان لنفوسیت‌های خونی را افزایش دهد و کیفیت زندگی این افراد را بهبود بخشد.

این نکات را آویزه گوش‌تان کنید

پیش از زنبوردرمانی باید به نکات زیر عمل کنید. رعایت نکردن این نکات ممکن است خطر مرگ را برای شما به همراه داشته باشد.

مصرف داروها یا فرآورده‌های حاوی الکل مانند شربت دیفن هیدرامین و فرآورده‌های حاوی الکل حتی برای ضدعفونی کردن موضع دریافت تزریق به بیمار توصیه نمی‌شود و همواره به درمانگران پیشنهاد می‌شود برای ضدعفونی کردن موضع تزریق، از مواد مشابه دیگر استفاده کنند، زیرا سم نیش زنبور با الکل به هیچ وجه سازگاری ندارد.

در دوران بارداری و قاعدگی نباید از زنبوردرمانی استفاده کرد.

این عوارض طبیعی‌اند

زنبوردرمانی عوارض درمانی دیگری نیز به دنبال دارد که بروز آنها در بدن چندان نگران‌کننده نیست. به عنوان مثال افرادی که بعد از زنبوردرمانی دچار اختلال خواب، خارش، گرگرفتگی یا حالت تهوع می‌شوند نباید نگرانی چندانی داشته باشند، زیرا این علائم از جمله عوارضی است که در غالب بیماران پس از دریافت سم زنبور چه به صورت طبیعی و چه به صورت تزریقی دیده می‌شود و بعد از مدت زمان یک تا دو روز از بین می‌رود یا توصیه‌های ساده‌ای برای تسکین آنها وجود دارد که از میان آنها می‌توان به تاثیر خمیر ماست و سدر برای کاهش میزان خارش بدن بعد از دریافت سم نیش زنبور اشاره کرد. با استفاده از این خمیر می‌توانید التهاب، خارش و قرمزی ناشی از این شیوه درمانی را به حداقل ممکن برسانید.

این توصیه را جدی بگیرید

همه شیوه‌های درمانی، چه در طب رایج و چه در طب مکمل با عوارض جانبی همراه هستند که متناسب با نوع و شیوه درمانی، میزان این عوارض ممکن است به حداقل میزان خود برسد.

شیوه زنبوردرمانی نیز یکی از این شیوه‌های طبیعی است که علاوه بر امتیازها و راهکارهای موثری که برای درمان بیماری‌ها دارد، می‌تواند عوارض جانبی‌ای را نیز برای بیمار به همراه داشته باشد. 

گاهی افرادی که زنبوردرمانی می‌کنند با حالت‌هایی مانند سرگیجه، افت فشار خون، اختلال در تنفس، تهوع و استفراغ شدید، اختلال در دید، برون‌ریزی‌های سطح پوست و بی حالی و غش رو به رو می‌شوند.

به توصیه درمانگران و متخصصان زنبوردرمانی هر فردی که بعد از زنبوردرمانی دچار یکی از حالت‌های بالا شد، باید خود را در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک برساند.

بخش سلامت تبیان

 13راه غلبه بر بی‌خوابی

برخی افراد دچار بی خوابی ممکن است به راحتی به خواب روند، اما خیلی زود بیدار می شوند. اما برخی دیگر، برای به خواب رفتن مشکل دارند و خوابشان نمی آید. بی خوابی باعث کاهش کیفیت خواب و خستگی و خواب آلودگی در طی روز می شود.

بی خوابی موقتی از یک شب تا چند هفته طول می کشد. در این مقاله 13 راه غلبه بر بی خوابی را برایتان بیان می کنیم.

1- محل خوابتان را مناسب کنید.

بالش و تشک خوبی را برای خودتان تهیه کنید.

تشک نامناسب می تواند باعث مشکلات عضلانی- اسکلتی شود و شما را از داشتن یک خواب خوب محروم کند.

2- از رختخواب فقط برای خوابیدن استفاده کنید.

هنگامی که در رختخواب هستید، از تماشای تلویزیون، خوردن غذا، جروبحث و دیگر فعالیت ها خودداری کنید، زیرا این ها باعث بیخوابی شما می شوند.

اگر شما عادت دارید قبل از خواب کتاب بخوانید، از کتاب هایی استفاده کنید که احساس خوبی به شما می دهند.

3- محل خوابیدن خود را تغییر دهید.

اگر خوابتان نمی برد، محل خواب خود را تغییر دهید و در جای دیگری بخوابید.

اگر با استفاده از این روش به خواب رفتید، مشکل شما مربوط به محل خوابیدن شما می باشد.

4- در یک زمان مشخص بخوابید و بیدار شوید.

ساعت داخلی بدن، خود را با برنامه تنظیم شده شما وفق می دهد. بنابراین در ساعت معینی بخوابید و در ساعت مشخصی بیدار شوید.

بهتر است از همین امروز شروع کنید و سر یک ساعت مشخص از خواب بیدار شوید، حتی روزهای تعطیل همین کار را انجام دهید.

5- وسط روز چرت نزنید.

اگرچه برای افرادی که کمبود خواب دارند، چرت زدن یک راه حل خوب می باشد، اما همیشه مفید نیست.

یک چرت کوتاه در بعد از ظهر می تواند باعث دیر به خواب رفتن در شب شود.

خوابیدن زیاد در تعطیلات نیز می تواند برنامه خواب شما را خراب کند و بی خوابی را بدتر نماید.

6- از عصر به بعد مواد کافئین‌دار را کمتر مصرف کنید.

اثر کافئین تا چند ساعت در بدن باقی می ماند.

کافئین نه تنها باعث مشکل در خوابیدن می شود، بلکه ممکن است باعث بیداری های مکرر در طول شب نیز گردد.

قهوه، کاکائو و نوشابه سیاه منابعی از کافئین می باشند.

7- از نوشیدن الکل و کشیدن سیگار خودداری کنید.

نوشیدن الکل در هر زمانی برنامه خواب شما را به هم می زند و شما را بی‌خواب می کند.

سیگار کشیدن نیز باعث بدتر شدن بی خوابی می شود.

8- ورزش بر کیفیت و مدت خوابیدن شما اثر دارد.

در طول روز ورزش کنید، اما ورزش شدید را قبل از خواب انجام ندهید.

ورزش کردن قبل از خواب، باعث بی خوابی می شود.

حداقل سه ساعت قبل از به خواب رفتن، ورزش نکنید.

9- مراقب غذا خوردن خود باشید.

در شام، غذای سنگین مصرف نکنید، زیرا می تواند خواب شما را به هم بزند.

دیر وقت غذا نخورید، زیرا باعث می شود سیستم گوارشی بدن شروع به فعالیت کند و مانع به خواب رفتن شما گردد.

اگر شما از برگشت غذا از معده به مری (سوزش سر دل) ناراحت هستید، نباید قبل از خواب، غذا و یا نوشیدنی بخورید.

قبل از خواب، باید از نوشیدن زیاد مایعات دوری کنید، زیرا این امر باعث پر شدن مثانه و نیاز مکرر به تخلیه ادرار می شود.

10- سعی کنید فکر خود را از مشکلات روزانه خالی کنید.

قبل از به خواب رفتن، دعا و قرآن بخوانید، کتاب مورد علاقه خود را مطالعه کنید، از دعوا و مشاجره خودداری کنید و به مشکلات روزانه خود فکر نکنید.

11- ببینید چه دارویی مصرف می کنید.

اگر دارویی قبل از خوابیدن مصرف می کنید که باعث بی خوابی شما می شود، از قبیل: دکونژستان و یا داروهای استنشاقی آسم، از پزشک خود بخواهید که در صورت امکان ساعات مصرف آن را تغییر دهد.

اگر هم خود دارو در کل باعث بی خوابی می شود، از پزشک خود بخواهید نوع آن را تغییر دهد.

12- موقع خواب، فکر خود را درگیر نکنید.

به جای آنکه در رختخواب راجع به برنامه های فردای خود فکر کنید، بهتر است بعد از شام این کار را انجام دهید.

13- محیط اتاق خواب را مناسب کنید.

دمای اتاق خواب باید معتدل باشد (نه گرم و نه سرد)، محیط اتاق خواب باید آرام و بی صدا باشد (حتی صدای ساعت دیواری مزاحم است) و نباید اتاق خواب خیلی نور داشته باشد (تاریک یا نور خیلی کم و ملایمی داشته باشد).

مریم سجادپور

بخش سلامت تبیان

علت سخت بیدار شدن در صبح

محققان استرالیایی علت دشواری بیدار شدن از خواب در صبح را که برای عده ای یک معضل روزانه است دریافته اند و آن را به آهسته کار کردن ساعت داخلی (بیولوژیک) بدن این افراد نسبت داده اند.

اکثر مردم از خوابیدن آخر هفته ها لذت می برند، اما برای برخی موضوع بیدار شدن و یا بلند شدن از رختخواب یک معضل روزانه است که گاهی زندگی آنها را برهم می زند.

اکنون دانشمندان به این نتیجه رسیدند که چرا عده ای از مردم در بیدار شدن صبح مشکل دارند. آنها علت این معضل را، آهسته بودن ساعت داخلی بدن این افراد عنوان کرده اند.

یک تیم از دانشگاه آدلاید در استرالیا اختلال در فازهای خواب به تأخیر افتاده را مورد تحقیق قرار داده اند. تحقیقاتی که با عدم توانایی همیشگی در خوابیدن و بیدار شدن در ساعت مقرر توصیف می شود.

این شرایط 15 درصد از نوجوانان را تحت تأثیر قرار می دهد، اما می تواند به یک مشکل در تمام طول زندگی تبدیل شود.

رییس این گروه تحقیقاتی اظهار داشت: نتایج اولیه نشان می دهد که ساعت داخلی بدن افرادی که دارای این اختلال هستند، کندتر از معمول کار می کند.

وی افزود: اکثر افرادی که دیروقت می خوابند، نمی توانند تا ساعت دو یا سه صبح بخوابند و این حالت زودترین ساعتی است که آنها به تختخواب می روند، همین امر بیدار شدن صبح روز بعد را دشوار می کند.

ما تا کنون علت این امر را مورد تحقیق قرار دادیم و یکی از پذیرفتنی ترین توضیحات این است که ساعت داخلی بدن این افراد معمولا بیشتر از 24 ساعت کار می کند.

لئون لاک خاطرنشان کرد: ساعت داخلی بدن اکثر افراد 24 ساعته است. این یک ریتم طبیعی است که بر خواب و دمای بدن تأثیرگذار است، اما برای افرادی که دارای اختلال فازهای خواب به تأخیر افتاده هستند، تکمیل این چرخه بیشتر طول می کشد و آنها ترجیح می دهند که دیرتر به رختخواب بروند و دیرتر بیدار شوند.

بسیاری از موجودات زنده، ریتم های شبانه روزی را دنبال می کنند که این امر یک چرخه روزانه فراهم می کند که مدیریت آن بر عهده ساعت داخلی بدن است.

این ساعت بر خواب و بیداری تأثیرگذار است و دمای بدن و ترشح هورمون ها را کنترل می کند.

محققان اظهار داشتند، وقتی که بدن در معرض نور خورشید صبحگاهی قرار می گیرد، ساعت بدن متوجه می شود که وقت بیدار شدن است. این مسئله می تواند تحت تأثیر عوامل زیست محیطی مانند سطح نور محل زندگی و یا پرواز بین منطقه های مختلف زمانی و یا کار کردن در شیفت های کاری شب قرار بگیرد.

لاک تأکید کرد: برای تأیید نهایی نتیجه این تحقیقات، باید با گروه های بزرگ تری آزمایش های وسیع تری را انجام دهیم.

بخش سلامت تبیان

یک هفته کم‌خوابی کارکرد 700 ژن را مختل می‌کند

دانشمندان اظهار می دارند که تنها یک هفته کم خوابی می تواند کارکرد صدها ژن را مختل کند و خطر ابتلا به بیماری های مهلک مرتبط با استرس، ایمنی و التهاب را افزایش دهد.

نخوابیدن به اندازه کافی و یا بد خوابیدن اصلاً خوب نیست. در حقیقت عوارض آن بسیار زیاد است.

شاید برایتان عجیب باشد، ولی بی خوابی به هر دلیلی که باشد، به طرز فوق العاده ای به سلامتی، فعالیت، ایمنی شما آسیب می رساند.

کشف جدید دانشمندان توضیح می دهد که چرا کمبود خواب به سلامت جسمانی صدمه می زند.

محققان برای انجام این تحقیقات به بررسی فعالیت ژنتیکی در 26 داوطلبی که کمبود خواب داشتند پرداختند و به این نتیجه رسیدند که خواب ناکافی، تأثیر قابل توجهی روی بیش از 700 ژن در بدن دارد.

این امر موجب می شود که فعالیت عده ای ژن کاهش یابد و عده ای دیگر بیش از حد فعال شوند.

وقتی که فردی خواب ناکافی دارد، ژن های مرتبط با ساعت داخلی بدن، متابولیسم، سیستم ایمنی و پاسخ های استرس تحت تأثیر قرار می گیرند.

این تحقیق با ریاست درک جان دیک از دانشگاه سوری انجام شده که خواب را مانند ورزش و رژیم غذایی به عنوان "ستون سلامت" توصیف می کند.

نتایج این تحقیق که نشان می دهد خواب ناکافی به عنوان عامل مشکلات سلامتی بسیار شناخته می شود، در مجله مقالات آکادمی ملی علوم منتشر شده است.

در حقیقت کمبود خواب را عامل شرایطی چون چاقی، بیماری قلبی و اختلالات ذهنی می دانند.

گروه تحقیقاتی درک جان دیک اسید ریبونوکلئیک (RNA) را در خون داوطلبان بررسی کردند. از این ماده شیمیایی که دستورالعمل های رمزگذاری شده را از ژن ها به سلول ها می برد، می توان برای اندازه گیری فعالیت ژن ها استفاده کرد.

شرکت کنندگان در طول این تحقیقات یک هفته خواب ناکافی داشتند و طی آن بیشتر از 6 ساعت در شب نخوابیدند. در پایان این زمان آنها مجبور بودند حدود 40 ساعت بیدار بمانند و در همین زمان نمونه های RNA ظرف فاصله های سه ساعته از داوطلبان گرفته می شد.

نتایج این بررسی ها در مقایسه با تأثیر همین داوطلبان در زمانی که 10 ساعت خواب شبانه در هفته داشتند قرار گرفت. در این دوره نیز باز هم RNA آنها مورد بررسی قرار گرفت.

اطلاع از نتایج این تحقیقات می تواند برای افرادی که در جوامع صنعتی زندگی می کنند موثر باشد.

اخیرا دانشمندان آلمانی کشف کرده اند که کودکانی که خواب شب مناسبی دارند، از حافظه بهتری برخوردار هستند.

کم خوابی دیگر چه عوارضی دارد؟

برای بی خوابی عوامل بسیاری وجود دارد. استرس های زندگی روزمره می تواند توانایی خوب خوابیدن را تحت الشعاع قرار دهد، یا شاید به علت کار و فعالیت زیاد ساعات خواب خود را کاهش دهیم یا ممکن است دچار مشکلات جسمی و روانی باشیم که خواب را مختل کرده و از این که دچار کمبود خواب هستیم نیز کاملاً آگاه نباشیم.

با این حال درک این مسأله بسیار مهم است که بی خوابی غالباً به دلایل اختلالات ناشناخته خواب بروز می کند.

بعد از یک خواب معمولی در شب، ممکن است در طول روز احساس خواب آلودگی نمایید، یا اینکه احساس کنید به هیچ وجه سر حال نبوده و نمی توانید فعالیت کنید، اما کاملا از این که دچار اختلال خواب هستید یا از بی خوابی رنج می برید، آگاه نباشید.

ممکن است فکر کنید بی حالی شما فقط به علت استرس کار یا مشکلات باشد، یا اینکه اصولاً همیشه همین حالت را دارید و فکر نمی کنید که باید طور دیگری باشید.

این عدم آگاهی، وضعیت را پیچیده تر می کند، زیرا بسیاری از مردم سالیان طولانی بی خوابی یا بدخوابی خود را متوجه نمی شوند. بی خوابی باعث کاهش شدید فعالیت جسمانی و هوشیاری می شود.

کاهش خواب شبانه به مدت یک ساعت و نیم در یک شب می تواند باعث کاهش هوشیاری روزانه به میزان 32 درصد شود.

کاهش هوشیاری و خواب آلودگی روزانه بیش از حد می تواند حافظه و قدرت تجزیه و تحلیل، قدرت تفکر و فرآیند دریافت اطلاعات را به شدت کاهش دهد.

بی خوابی یا بد خوابی می تواند باعث بی خوابی شریک زندگی شما شده و در نتیجه رابطه صمیمی شما را دچار مشکل کند. ممکن است کیفیت زندگی کاهش یابد.

خواب آلودگی بیش از حد روزانه می تواند باعث عدم تمرکز در هنگام انجام کار شده و در نتیجه موقعیت شغلی شما را به مخاطره افکند.

گفتنی است اختلالات به وجود آمده در اثر بی خوابی پس از شناسایی عامل و درمان آن بهبود می یابند، مثلاً مشکلات حافظه و یادگیری بهبود یافته و تعداد آسیب ها کاهش می یابد.

در دراز مدت، نتایج بالینی اختلالات درمان نشده ناشی از بی خوابی به راستی خطرناک می شوند. این نتایج با بیماری های بسیار زیاد و جدی همراهند.

فشار خون بالا، حمله قلبی، ایست قلبی، سکته مغزی، چاقی، مشکلات روانی از جمله افسردگی و دیگر اختلالات روحی، اختلالات ذهنی، عقب ماندگی در کودکی یا دوران جنینی، آسیب دیدگی در اثر حوادث، پایین آمدن کیفیت زندگی، از دست دادن شریک زندگی از جمله عوارض کم خوابی است.

مطالعات نشان می دهد که خطر مرگ در افرادی که کمتر از 6 تا 7 ساعت در شب می خوابند افزایش یافته است.

یک تحقیق نیز نشان داده که کاهش زمان خواب خطر مرگ بیشتری نسبت به سیگار کشیدن، فشار خون بالا و بیماری قلبی دارد.

بی خوابی همچنین یکی از عوامل کلیدی مرگ و میر در افراد کهنسال است.

بی خوابی همچنین می تواند یکی از عوامل چاقی باشد.

دکتر جان وینکلمن مسئول مرکز بهداشت خواب دانشگاه هارواردمی گوید: چیزی که غالب مردم درک نمی کنند، این است که عادت خوب خوابیدن می تواند عاملی در اجرای موفق برنامه کنترل وزن باشد.

اختلالات تنفسی مانند خروپف که یکی از دلایل بد خوابی است با وجودی که بسیار رایج است، اما بیشتر علل آن هنوز تشخیص داده نشده و درمان نمی شوند. خروپف مزمن بطور مثال با بیماری قلب و مغز مرتبط است.

آپنه خواب نیز باعث بدخوابی می شود. همچنین یک عامل اولیه خطر برای فشار خون بالاست، به طوری که فشار خون 40 درصد افراد مبتلا به آپنه اصلاً تشخیص داده نشده و در نتیجه درمان نمی شود.

درمان مۆثر آپنه خواب در افراد مبتلا به فشار خون بالا باعث کاهش قابل توجه خطر سکته مغزی می شود.

با افزایش اطلاعات و وجود انواع درمان برای بی خوابی، درد و رنج، بیماری های مختلف مرتبط با بی خوابی، نحوه عمل، تمرکز و حافظه قابل اجتناب هستند.

برخی محققان معتقدند باید با همان جدیتی که با تأثیرات اجتماعی مصرف مواد مخدر و الکل مقابله می شود با بی خوابی نیز برخورد شود.

فرآوری: نیره ولدخانی

بخش سلامت تبیان

درد بازوی دست

مشکلات زیادی باعث درد بازو می شوند، از آسیب مفاصل گرفته تا فشار آمدن روی اعصاب. بسته به علت آن، درد بازو می تواند به طور ناگهانی شروع شود و یا به تدریج بروز کند.

در بیشتر موارد، درد بازو از یک مشکل در ناحیه گردن یا قسمت بالایی ستون فقرات منشا می گیرد.

درد بازو بخصوص بازوی چپ می تواند علامت سکته قلبی باشد.

علل درد بازو

- بیماری آنژین صدری

- آسیب اعصاب بازو

- شکستگی استخوان بازو

- شکستگی مچ دست یا خود دست

- بورسیت (التهاب و ورم کیسه های مفصلی)

- سرطان

- سندرم تونل کارپال

- اسپوندیلوز گردن (ساییدگی مهره های گردن)

- دررفتگی آرنج

- فیبرومیالژی 

- سکته قلبی

- فتق دیسک مهره ای

- آرتریت روماتوئید

- رگ به رگ شدن یا کشیدگی بازو

- ورم بازو

- مشکل آرنج تنیس باز (درد پشت آرنج)       

- سندرم توراسیک اوتلت

چه موقع نزد پزشک برویم؟

در شرایط زیر فوراً به پزشک مراجعه کنید:

- درد ناگهانی بازو، شانه و پشت که خیلی شدید است و یا با احساس فشار و سنگینی در قفسه سینه همراه است که می تواند نشانه حمله قلبی باشد.

- بد شکلی یا برآمدگی واضح استخوان بازو و یا مچ دست، مخصوصا اگر همراه با خونریزی یا سایر صدمات بدنی باشد.

- با اعمال هر نوع فشاری، درد بازو، شانه یا پشت شروع شود و با استراحت برطرف گردد که احتمالا نشاندهنده بیماری قلبی یا ناراحتی قفسه سینه است که با کاهش جریان خون به سمت عضله قلبی رخ می دهد (آنژین صدری).

- صدمه ناگهانی بازو به خصوصاً اگر صدای شکستگی استخوان را بشنوید.

- درد و ورم شدید بازو

- حرکت دادن یا چرخاندن بازو به سختی انجام شود

در حالت های زیر نزد پزشک بروید:

- درد بازو بعد از چند روز مراقبت در خانه بهبود نیابد.

- افزایش قرمزی، ورم و درد در بازوی صدمه دیده

- آسیب شبکه عصبی بازویی که خوب نشود.

مراقبت از خود

- حتی آسیب های شدید بازو، با درمان های خانگی به طور ابتدایی خوب می شوند.

- اگر فکر می کنید استخوان بازو یا مچ دست شما شکسته است، کیسه یخ را روی محل شکستگی قرار دهید و با کمک یک آویز دست یا اسلینگ (Sling) دست خودتان را ثابت نگه دارید تا نزد پزشک بروید (تصویر کناری).

- اگر عصب دست تحت فشار قرار بگیرد و یا مکررا دچار کشیدگی عضله دست شوید، حتماً با مراجعه به پزشک آن را درمان کنید.

- موقع انجام کار و فعالیت های تکراری مثل کار کردن با کامپیوتر و...، هر چند مدت یک بار، به دست خودتان استراحت دهید و آن را در وضعیت مناسبی نگه دارید.

- استراحت کنید. در طی انجام کارهای روزانه خود هر چند مدت یک بار استراحت کنید.

- از یخ استفاده کنید. سه بار در روز و هر بار برای مدت 15 تا 20 دقیقه، کیسه حاوی یخ را روی محل درد قرار دهید.

- برای کاهش ورم، محل آسیب را بانداژ کنید.

- اگر می توانید برای کاهش ورم، بازوی خود را مدتی بالا نگه دارید.

آیلار آرزوگران

بخش سلامت تبیان